ارزیابی پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ‎های گندم نان در اقلیم سرد ایران

به منظور ارزیابی پایداری عملکرد ارقام و لاین های گندم و انتخاب ارقام پر محصول، پایدار و مناسب اقلیم سرد کشور، 15 رقم و لاین امید بخش گندم به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح آزمایشی بلوک‌‌های کامل تصادفی در سه تکرار و سه تاریخ کشت (20 مهر،10آبان و 30 آبان) درهشت منطقه طی سه سال 87-1384 مورد مقایسه قرار گرفتند. عملکرد ارقام و لاین‎های مورد آزمایش پس از جمع آوری نتایج سه ساله از ایستگاه‌های مختلف به منظور تعیین مناسب‎ترین تاریخ کاشت مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج حاکی از آن بود که تاریخ کاشت اول (20 مهر) برای تمام ایستگاه‌ها مناسب بود. داده های سه ساله مربوط به تاریخ کاشت اول در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی مورد تجزیه واریانس مرکب قرار گرفتند. با توجه به معنی‌دار شدن اثر متقابل ژنوتیپ  سال  مکان، جهت بررسی دقیق‌تر اثر متقابل و تعیین ارقام با عملکرد دانه پایدار، تجزیه پایداری با روش‎های مختلف انجام گرفت. نتایج حاصل از روش‎های ارزیابی شده تا اندازه‌ای مشابه بودند و در بیشتر روش‎ها رقم گاسکوژن و لاین C-81-14 به ترتیب با میانگین عملکرد دانه 7841 و 8250 کیلوگرم در هکتار دارای عملکرد دانه پایدارتری بودند. بعد از آنها لاین C-82-12، و رقم سایسون با میانگین عملکرد دانه 8819 و 8295 کیلوگرم در هکتار، از نظر پایداری در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. لاین‎های M-81-13 و M-79-7 (بهار) و رقم پیشتاز در این پژوهش از پایداری عملکرد نسبتا" کمتری در مناطق سرد برخوردار بودند.